Twoje dziecko nieustannie biega, skacze i jest w ciągłym ruchu, a Ty zastanawiasz się, czy to normalne? Cóż, czasem trudno jest nadążyć za małym wulkanem energii, który zdaje się nie znać pojęcia „spokój”. Warto jednak pamiętać, że ruch to nie tylko naturalna potrzeba każdego malucha, ale także sposób na radzenie sobie z emocjami i wyzwaniami sensorycznymi.

W tym artykule pomogę Ci zrozumieć zachowanie malucha, a także podpowiem, kiedy warto skorzystać z pomocy specjalisty integracji sensorycznej.

Czym jest naturalna potrzeba ruchu u dziecka?

Ruch to naturalna potrzeba każdego dziecka! Pozwala mu eksplorować świat, rozwijać ciało i odreagowywać emocje. Skakanie, bieganie, huśtanie się czy wspinaczki są typowymi formami aktywności, zwłaszcza u maluchów, które dopiero uczą się otaczającego ich świata. Niekiedy jednak ta potrzeba ruchu staje się nadmierna i zaczyna wręcz utrudniać codzienne funkcjonowanie. U wielu rodziców zapala się wówcza czerwona lampka i coraz częściej pojawiają się pytania w stylu:

Dlaczego moje dziecko ciągle skacze? Czy powinnam/powinienem mu zabraniać ruchu? Jak sprawić, aby dziecko wreszcie się “wybiegało?”.

Warto wiedzieć, że dzieci, które nie potrafią usiedzieć w jednym miejscu i stale szukają intensywnej stymulacji ruchowej, mogą mieć trudności z regulacją sensoryczną. Oznacza to, że ich układ nerwowy nieprawidłowo przetwarza bodźce – zarówno te płynące z ciała (jak napięcie mięśni czy równowaga), jak i z otoczenia (hałas, dotyk, światło). W odpowiedzi na nie, dziecko podejmuje aktywności ruchowe, które pomagają mu „złapać” sensoryczną równowagę.

Kiedy nadmierny ruch u dziecka jest sytuacją naturalną?

Warto obserwować, kiedy i w jakich sytuacjach ruchliwość dziecka przybiera na sile. Nadmierna potrzeba ruchu może być również naturalną reakcją na:

– Zmęczenie

Dzieci, zamiast odpocząć, często zaczynają się intensywnie ruszać, by dodać sobie energii. Zmęczone dzieci mogą reagować nadmierną aktywnością fizyczną, co jest dość paradoksalnym objawem. Zamiast odpoczywać, stają się bardziej ruchliwe i pobudzone. To zachowanie może być związane z nadpobudliwością psychoruchową, gdzie przeciążenie prowadzi do zwiększonej aktywności zamiast spokoju.

W takich przypadkach zaleca się zapewnienie dziecku odpowiedniej ilości snu oraz stworzenie spokojnych warunków do odpoczynku, aby pomóc mu się zrelaksować i uniknąć nadmiernej stymulacji.

– Nadmierne emocje:

Każda silna emocja, taka jak radość, złość czy frustracja, może wyzwalać potrzebę rozładowania jej poprzez ruch. Dzieci często przetwarzają swoje emocje w ciele, co objawia się np. bieganiem, skakaniem czy kręceniem się w kółko. Jest to naturalny sposób na regulację emocjonalną, szczególnie u maluchów, które dopiero uczą się nazywać i rozumieć swoje uczucia.

Przykłady?

Dziecko może skakać z ekscytacji, biegać po pokoju czy klaskać w dłonie, gdy czuje się szczęśliwe. To sposób na wyrażanie pozytywnych emocji.

W chwilach frustracji lub gniewu dzieci mogą wykonywać gwałtowne ruchy, takie jak tupanie nogami czy rzucanie się na podłogę. Ruch pomaga im w uwolnieniu napięcia, które nagromadziło się w ciele.

Dziecko może wędrować tam i z powrotem, wywijać rękami lub kręcić się w miejscu, próbując znaleźć ujście dla emocji, których nie potrafi jeszcze zrozumieć.

– Stres

Sytuacje, które są dla dziecka trudne lub nowe, takie jak zmiany w domu, przedszkolu czy szkole, mogą wywoływać nadmierną aktywność jako mechanizm radzenia sobie z napięciem. Dziecko może intensywnie się ruszać, aby „rozładować” stres i zmniejszyć poczucie przytłoczenia. Stres działa na układ nerwowy, który w odpowiedzi szuka sposobów na jego regulację, często poprzez ruch.

Przykłady?

Adaptacja do nowego miejsca, np. przedszkola, może sprawić, że dziecko będzie biegać lub skakać, aby zmniejszyć niepokój.

Narodziny rodzeństwa, przeprowadzka czy zmiana rutyny mogą być przyczyną napięcia emocjonalnego.

Zbyt wysokie oczekiwania ze strony otoczenia mogą sprawić, że dziecko odreagowuje nadmiarem ruchu.

Nadaktywne dziecko – kiedy warto skonsultować się ze specjalistą?

Niekiedy nadmierny ruch u dziecka może wskazywać na trudności sensoryczne lub inne wyzwania rozwojowe. Oto objawy, na które należy zwrócić szczególną uwagę:

– Dziecko stale wymaga intensywnej stymulacji ruchowej, nawet w spokojnych momentach, np. podczas posiłku lub czytania.

– Zachowania ruchowe utrudniają codzienne czynności – np. dziecko nie jest w stanie skupić się na prostych zadaniach.

– Ruchliwość jest na tyle intensywna, że prowadzi do frustracji dziecka, jego rówieśników lub rodziców.

– Pojawiają się problemy z koordynacją ruchową, takie jak trudności z nauką jazdy na rowerze czy niechęć do zabaw wymagających równowagi.

Jak już teraz możesz pomóc swojemu dziecku?

Absolutnie nie zakazuj biegania czy skakania. Dzieci z nadmierną potrzebą ruchu często potrzebują odpowiednich aktywności, które pomogą im się wyciszyć i lepiej funkcjonować na co dzień. Zorganizowane ćwiczenia ruchowe, które wspierają regulację sensoryczną, wzmacniają równowagę i poprawiają koncentrację, mogą stać się nie tylko formą terapii, ale też wspaniałą zabawą dla całej rodziny. Poniżej znajdziesz sprawdzone propozycje ćwiczeń oraz praktyczne wskazówki, jak wspierać swoje dziecko w ich realizacji.

🩷 Zorganizowane ćwiczenia ruchowe:
Aktywności wspierające regulację sensoryczną mogą być nie tylko pomocne, ale i świetną zabawą. Wypróbuj:

– Huśtanie w hamaku lub na huśtawce – wspiera układ przedsionkowy i uspokaja.

– Skakanie na piłkach gimnastycznych – pomaga w rozładowaniu napięcia i buduje świadomość ciała.

– Kręcenie się na fotelu obrotowym – to nie tylko frajda, ale i sposób na znalezienie sensorycznej równowagi.

🟠 Ćwiczenia wzmacniające równowagę:
Proste ruchy, które wzmacniają układ przedsionkowy i poprawiają koordynację:

– Skoki w różnych kierunkach: do przodu, do tyłu, na boki – wspierają rozwój motoryczny i uczą planowania ruchu.

– Chodzenie po linii lub balansowanie na niewielkiej krawędzi – ćwiczenia te uczą skupienia i rozwijają zdolności równoważne.

🟣 Ćwiczenia wspomagające koncentrację:
Pomóż dziecku skupić się na prostych aktywnościach, które łączą ruch z uwagą:

– Powolne przesuwanie przedmiotu z jednej ręki na drugą, z jednoczesnym śledzeniem go wzrokiem.

– Delikatne odbijanie balona lub lekkiej piłki – wspiera rozwój koordynacji ręka-oko.

Wskazówki dla rodziców:
✔️ Wyjaśnij dziecku prosto i jasno, co ma robić – pokazuj, jeśli to potrzebne.
✔️Zmieniaj aktywności, aby zapobiec znudzeniu – dzieci lubią różnorodność.
✔️Planuj krótkie przerwy – pozwól dziecku odpocząć między ćwiczeniami.
✔️Pamiętaj o pozytywnym wzmocnieniu – chwal za każdy postęp!

Jak terapeuta może profesjonalnie pomóc Twojemu dziecku?

Jeśli nadmierna potrzeba ruchu zaczyna wpływać na codzienne życie dziecka lub utrudnia jego funkcjonowanie w grupie, warto skonsultować się z terapeutą integracji sensorycznej. Diagnoza pozwoli określić, czy zachowanie dziecka jest częścią jego naturalnego rozwoju, czy może wymaga wsparcia specjalisty.

W moim gabinecie w Kajetanach przeprowadzam kompleksowe diagnozy oraz indywidualnie dopasowane terapie. Dzięki temu wspólnie możemy odkryć, co stoi za zachowaniem Twojego dziecka, i znaleźć najlepsze sposoby, by mu pomóc.

Urszula Pakalińska-Warzocha